İçindekiler

1. Giriş
2. Tarihsel Arka Plan: Türkiye-Tanzanya İlişkilerinin Gelişimi
3. Türkiye’nin Tanzanya’daki Eğitim Diplomasi Araçları
   3.1. Türkiye Maarif Vakfı
   3.2. Yunus Emre Enstitüsü
   3.3. Türkiye Bursları Programı
4. Sivil Toplum ve Cemaatlerin Rolü
   4.1. Eğitim Alanında Faaliyet Gösteren Dernek ve Vakıflar
   4.2. Tanzanya’daki Okullar ve Öğrenci Profilleri
5. Mevcut Durum ve Sayısal Veriler
   5.1. Tanzanya’da Eğitim Gören Türk Öğrenciler
   5.2. Türkiye’de Eğitim Gören Tanzanyalılar
6. Sorunlar, Fırsatlar ve Görünürlük Sorunu
7. Gelecek Perspektifi ve Stratejik Öneriler
8. Sonuç
9. Kaynakça

 

 

1. Giriş

Türkiye ile Afrika ülkeleri arasındaki ilişkiler son yirmi yılda dikkat çekici bir ivme kazanmıştır. Bu gelişim yalnızca siyasi ve ekonomik alanlarla sınırlı kalmamış; kültürel etkileşim, eğitim diplomasisi ve sivil toplum faaliyetleri gibi daha yumuşak güç unsurlarını da içerecek şekilde genişlemiştir. Bu bağlamda, Doğu Afrika'nın önemli ülkelerinden biri olan Tanzanya ile Türkiye arasındaki ilişkiler de derinleşmekte ve çeşitlenmektedir.

Tanzanya, Afrika kıtasının hem coğrafi hem de stratejik açıdan kilit ülkelerinden biridir. Türkiye’nin Afrika açılım politikası çerçevesinde Tanzanya ile ilişkileri diplomatik düzeyde gelişse de özellikle eğitim alanında kurulan iş birlikleri bu ilişkilerin sürdürülebilirliği açısından ayrı bir önem taşımaktadır. Tanzanya’nın 1964’te bağımsızlığını kazanması ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kısa süre içinde diplomatik ilişki kurmasıyla başlayan bu süreç zaman içerisinde farklı dönemlerde dalgalı bir seyir izlemiştir. Ancak son yıllarda, özellikle Türkiye Maarif Vakfı, Yunus Emre Enstitüsü ve Türkiye Bursları gibi kurumsal mekanizmaların devreye girmesiyle eğitim alanındaki temaslar yeniden canlanmıştır (T.C. Dışişleri Bakanlığı, 2023).

Bu eğitim etkileşiminin en dikkat çekici boyutlarından biri Türkiye’den gelen bazı vakıf, dernek ve dini cemaatlerin Tanzanya’da yürüttüğü sivil toplum temelli faaliyetlerdir. Türkiye Maarif Vakfı’na ait okullarda eğitim gören binlerce Tanzanyalı çocuk bu yeni kuşak etkileşimin en somut göstergesidir. Ayrıca Tanzanya'dan çok sayıda öğrenci Türkiye’ye yükseköğrenim için gelmekte, Türkiye burslarından yararlanmakta ve mezun olduktan sonra iki ülke arasında kültürel bir köprü kurma potansiyeli taşımaktadır.

Ancak bu gelişmelere rağmen Türkiye-Tanzanya eğitim ilişkileri henüz arzu edilen görünürlük seviyesine ulaşmış değildir. Kurumlararası iş birliği, akademik değişim programları ve ortak eğitim projeleri gibi alanlarda daha yapısal ve derinlikli adımlar atılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışma, Türkiye ile Tanzanya arasındaki eğitim ilişkilerini çok boyutlu biçimde ele almayı; hem mevcut tabloyu analiz etmeyi hem de gelecekte izlenebilecek stratejik adımları belirlemeyi amaçlamaktadır.

2. Tarihsel Arka Plan: Türkiye-Tanzanya İlişkilerinin Gelişimi

Türkiye ile Tanzanya arasındaki diplomatik ilişkilerin temeli, Tanzanya’nın 1964 yılında Tanganika ve Zanzibar’ın birleşmesiyle Birleşik Tanzanya Cumhuriyeti’ni kurması sonrasında atılmıştır. Türkiye, Tanzanya’nın bağımsızlığını tanıyan ilk ülkeler arasında yer almış ve kısa süre içerisinde diplomatik ilişkiler tesis edilmiştir (T.C. Dışişleri Bakanlığı, 2023). Ancak bu ilişkiler uzun yıllar boyunca oldukça sınırlı düzeyde kalmış, dönemsel olarak ivme kazansa da derinlikli bir yapıya kavuşamamıştır.

Soğuk Savaş döneminde Türkiye'nin dış politika öncelikleri Batı merkezli ittifaklara odaklandığı için Afrika kıtası genel olarak ihmal edilmiş, Tanzanya gibi ülkelerle ilişkiler düşük yoğunlukta devam etmiştir. Bu dönemde Türkiye'nin Tanzanya'daki diplomatik temsil düzeyi sınırlı kalmış, büyükelçilik açılışı ancak 2009 yılında gerçekleşebilmiştir. Tanzanya ise Ankara’daki büyükelçiliğini 2017 yılında faaliyete geçirmiştir. Bu durum, iki ülke arasında resmi düzeydeki etkileşimin oldukça geç kurumsallaştığını göstermektedir.

Ancak 2005 yılında Türkiye’nin "Afrika Açılımı" politikasını ilan etmesi, Tanzanya dahil olmak üzere birçok Afrika ülkesiyle ilişkilerin gelişmesine ivme kazandırmıştır. 2008 yılında Türkiye’nin Afrika Birliği’ne gözlemci üye, ardından da stratejik ortak ilan edilmesiyle kıtayla temas daha sistematik hale gelmiştir. Bu bağlamda Tanzanya, Türkiye’nin Doğu Afrika’daki dikkat çeken ortaklarından biri haline gelmiştir. Özellikle altyapı yatırımları, tarım, sağlık ve eğitim gibi alanlarda Türkiye’nin kamu ve özel sektör eliyle Tanzanya’da yürüttüğü projeler artmıştır.

Eğitim ilişkileri ise bu sürecin hem bir sonucu hem de itici gücü olmuştur. Türkiye bursları kapsamında Tanzanyalı öğrencilere sunulan yükseköğrenim imkânları, Maarif Vakfı ve Yunus Emre Enstitüsü’nün Tanzanya’daki faaliyetleri ile birlikte çok katmanlı bir eğitim diplomasisi oluşmuştur. Bu gelişmelerin temelinde, karşılıklı çıkarların yanı sıra Türkiye'nin Afrika kıtasında “eşit ortaklık” ve “kazan-kazan” ilkeleri doğrultusunda inşa etmeye çalıştığı yeni bir dış politika anlayışı bulunmaktadır (Kirişci, 2012).

Tanzanya’nın özellikle kıta genelinde görece istikrarlı bir ülke olması, Türkiye için hem ekonomik hem de sosyal iş birlikleri açısından cazip bir zemin sunmaktadır. Buna karşın, ilişkilerin daha görünür ve kurumsal hale gelmesi için uzun vadeli stratejilere ve karşılıklı güvenin pekiştirilmesine ihtiyaç vardır. Bu çerçevede eğitim, yalnızca bir iş birliği alanı değil; aynı zamanda Türkiye'nin Tanzanya nezdindeki yumuşak gücünün en önemli araçlarından biri haline gelmiştir.

3. Türkiye’nin Tanzanya’daki Eğitim Diplomasi Araçları

Türkiye, son yıllarda küresel ölçekte yürüttüğü kamu diplomasisi stratejileri kapsamında eğitim alanını önemli bir dış politika enstrümanı haline getirmiştir. Tanzanya, bu stratejik eğilimden doğrudan etkilenen ülkelerden biridir. Eğitim yoluyla kurulan bu temas, yalnızca bireyleri değil aynı zamanda toplumlar arası uzun vadeli bağları da pekiştirmeyi hedeflemektedir. Tanzanya özelinde bu süreç üç temel kurumsal yapı üzerinden yürütülmektedir: Türkiye Maarif Vakfı, Yunus Emre Enstitüsü ve Türkiye Bursları Programı.

3.1. Türkiye Maarif Vakfı

2016 yılında kurulan Türkiye Maarif Vakfı, yurt dışında Türk eğitim modelini temsil eden en önemli kurumlardan biri haline gelmiştir. Tanzanya’daki faaliyetlerine 2017 sonrası daha görünür biçimde başlayan vakıf, halihazırda ülkede 4 kampüste (Zanzibar’da iki, Arusha ve Darüsselam’da birer olmak üzere) toplam 13 okul işletmektedir. Bu okullar; ilkokul, ortaokul ve lise seviyelerinde eğitim vermektedir. 2025 itibariyle bu kurumlarda eğitim gören toplam öğrenci sayısı 2.525, mezun sayısı ise yaklaşık 1.200’dür (Maarif Vakfı, 2023).

Türkiye Maarif Vakfı okulları Tanzanya’da alternatif bir eğitim modeli sunmakta ve eğitimde fırsat eşitliğini desteklemektedir. Okulların müfredatı Tanzanya Eğitim Bakanlığı’nın belirlediği çerçeveye uygun olarak yürütülmekte; buna ek olarak Türkçe, kültürel etkileşim ve evrensel değerler gibi alanlara da özel önem verilmektedir. Bu okullarda görev yapan öğretmenlerin bir kısmı Türkiye’den gönderilmişken, önemli bir kısmı da Tanzanyalı eğitimcilerden oluşmaktadır. Bu hibrit yapı, yalnızca bilgi aktarımını değil, aynı zamanda pedagojik deneyim paylaşımını da mümkün kılmaktadır.

Türkiye Maarif Vakfı, yalnızca eğitim değil; aynı zamanda sosyal etki bakımından da Türkiye’nin Tanzanya’daki yumuşak gücünü inşa eden başlıca yapılardan biridir. Yatılı sistem, burs imkanları ve öğrenci velileriyle kurulan ilişkiler sayesinde Maarif okulları, Tanzanya toplumunda saygın ve güvenilir kurumlar arasında yer almaktadır. Maarif Vakfı okulları Tanzanya’da alternatif bir eğitim modeli sunmakta ve eğitimde fırsat eşitliğini desteklemektedir. Ayrıca bu okullarda görev yapan öğretmenler Türkiye’den gönderilen eğitimcilerle birlikte çalışmakta, bu da iki ülke arasında eğitim tecrübesi paylaşımını güçlendirmektedir.

3.2. Yunus Emre Enstitüsü

Türkiye'nin kültürel diplomasideki önemli kurumlarından biri olan Yunus Emre Enstitüsü (YEE), bir kültür merkezi üzerinden faaliyetlerini yürütmektedir. Enstitü, Türk dilinin öğretilmesinden halkla ilişkiler etkinliklerine, sanatsal ve akademik faaliyetlerden ortak projelere kadar geniş bir yelpazede faaliyet göstermektedir (YEE, 2022).

Enstitü, Tanzanyalı öğrenciler için hem Türkiye’ye dair olumlu algılar oluşturmakta hem de iki ülke arasında kültürel köprülerin kurulmasına katkı sağlamaktadır. Yürütülen Türkçe kursları, düzenlenen seminer ve film gösterimleri ile öğrenciler ve akademisyenler arasında güçlü bir bağ tesis edilmektedir. Bu yönüyle YEE, eğitim diplomasisinin kültürel boyutunu besleyen bir odak noktasıdır.

3.3. Türkiye Bursları Programı

Türkiye Bursları, Türkiye’nin en köklü ve yaygın burs programlarından biri olup, Tanzanya da bu programın önemli yararlanıcı ülkelerinden biridir. 1992 yılından bu yana Tanzanyalı öğrenciler Türkiye’de lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde eğitim alma imkânına kavuşmuştur. 2022 itibariyle Türkiye Bursları ile Türkiye’de eğitim görmüş Tanzanyalı öğrenci sayısı 400’ün üzerindedir (YTB, 2023).

Bu mezunlar, kendi ülkelerinde kamu bürokrasisinden akademiye, özel sektörden sivil topluma kadar çeşitli alanlarda aktif roller üstlenmekte ve Türkiye ile Tanzanya arasında kalıcı ilişkiler kurmaktadır. Mezunlar dernekleri vasıtasıyla bu ilişki ağı daha da güçlenmekte ve eğitim diplomasisinin etkisi uzun vadeye yayılmaktadır.

4. Sivil Toplum ve Cemaatlerin Rolü

Türkiye’nin Tanzanya’daki eğitim alanındaki varlığı yalnızca devlet kurumlarıyla sınırlı değildir. Sivil toplum kuruluşları, dini cemaatler ve gönüllü eğitim hareketleri, bu alanda tamamlayıcı ve çoğu zaman ön açıcı roller üstlenmiştir. Türkiye'nin Afrika açılım politikasıyla paralel şekilde, Tanzanya’da faaliyet gösteren bazı Türk sivil toplum örgütleri, eğitimde alternatif modeller sunmakta, burs imkânları sağlamaktadır. Bu durum, devlet diplomasisinin ötesinde bir halklar arası diplomasinin güçlenmesini de beraberinde getirmiştir.

4.1. Eğitim Alanında Faaliyet Gösteren Dernek ve Vakıflar

Tanzanya’da faaliyet gösteren Türk vakıf ve derneklerinin başında insani yardım odaklı yapılar gelmektedir. Bu kurumların bazıları, özellikle kırsal bölgelerde kurdukları okullarla hem temel eğitime katkı sağlamakta hem de yerel halkla güçlü sosyal bağlar kurmaktadır. Bazı dini cemaatlerin ise yıllardır bölgede eğitim, sağlık ve su kuyusu gibi hizmetleri eş zamanlı olarak yürüttüğü bilinmektedir. Bu yapıların sunduğu burslar, barınma olanakları ve kültürel rehberlik hizmetleri, Tanzanyalı öğrenciler için ciddi bir imkân sunmaktadır.

Bu bağlamda örneğin Hüdayi Vakfı ve İHH gibi kuruluşlarının eğitim kurumları ve dönemsel eğitim kampanyaları, aynı zamanda eğitim altyapısının güçlenmesine de katkı sunmaktadır. Bunun yanında bazı dini topluluklara bağlı eğitim kurumları Tanzanya'da çocukların eğitime erişimi gibi hassas konularda önemli ilerlemelere öncülük etmiştir. Bu kuruluşların faaliyetleri çoğu zaman resmi düzeyde görünür olmasa da, Türkiye imajı açısından güçlü etkiler doğurmaktadır.

4.2. Tanzanya’daki Okullar ve Öğrenci Profilleri

Tanzanya’daki Türkiye bağlantılı okullarda eğitim gören öğrenci profili oldukça çeşitlidir. Bu okullar yalnızca Müslüman topluluklara hitap etmekle kalmayıp, farklı dini ve etnik kökenlere sahip öğrencileri de kabul etmektedir. Bu durum, Türkiye’nin Tanzanya’daki eğitim varlığının kapsayıcı bir yapıda kurulduğunu göstermektedir. Maarif Vakfı ve diğer yapılar tarafından kurulan okullarda okutulan ders programları hem Tanzanya müfredatına hem de evrensel eğitime uygun şekilde düzenlenmiştir.

Bu kurumlarda görev yapan öğretmenlerin bir kısmı Türk öğretmenlerdir. Tanzanyalı eğitimciler de bu okullarda görev almakta ve bu da eğitimde çift taraflı bir etkileşim zemini doğurmaktadır. Özellikle Türkçe dersleri, kültürel programlar ve öğrenci değişim projeleri bu etkileşimi derinleştirmektedir.

Sivil toplum ve cemaat yapılarının Tanzanya’daki eğitim sahasında üstlendiği bu roller, resmi kurumların eksik kaldığı alanları tamamlamakta, yerel topluluklarla Türkiye arasında doğrudan ve güvene dayalı ilişkiler kurulmasına vesile olmaktadır. Bu yönüyle sivil toplumun katkısı, yalnızca sosyal yardım değil; diplomatik bağların da temel taşlarından biri olarak değerlendirilmektedir.

5. Mevcut Durum ve Sayısal Veriler

Türkiye ile Tanzanya arasında eğitim alanında kurulan ilişkiler, son yıllarda niteliksel bir gelişim gösterse de görünürlük açısından hâlâ sınırlı düzeydedir. Bu bölümde hem Tanzanya’da faaliyet gösteren Türkiye bağlantılı eğitim kurumlarına dair bilgiler hem de Türkiye’de eğitim gören Tanzanyalı öğrencilere ilişkin sayısal veriler sunulmaktadır.

5.1. Tanzanya’daki Türkiye Menşeli Eğitim Kurumları

Türkiye Maarif Vakfı, Tanzanya’da biri Zanzibar’da olmak üzere beş ayrı yerleşkede faaliyet göstermektedir. Bu okullarda anaokulundan liseye kadar farklı seviyelerde yaklaşık 2500  öğrenci eğitim görmektedir (Maarif Vakfı, 2023). Okullarda görev yapan öğretmenlerin bir kısmı Türkiye’den görevlendirilmişken, önemli bir kısmı Tanzanyalı eğitimcilerden oluşmaktadır. Bu yapı, Türkiye’nin yalnızca kendi müfredatını taşımayı değil, aynı zamanda yerel eğitim kapasitesine katkıda bulunmayı da hedeflediğini göstermektedir.

Buna ek olarak bazı Türk vakıf ve dernekleri, özellikle kırsal bölgelerde küçük ölçekli okullar, eğitim merkezleri ve hafızlık kurumları kurmuş durumdadır. Ancak bu kurumların sayısı net olarak tespit edilememekte, çoğu zaman kayıt dışı ya da proje bazlı faaliyet göstermektedirler. Bu tür kurumlarda eğitim gören öğrenci sayısının ise birkaç yüz ile birkaç bin arasında olduğu tahmin edilmektedir.

5.2. Türkiye’de Eğitim Gören Tanzanyalı Öğrenciler

Türkiye Bursları kapsamında son on yılda Türkiye’ye gelen Tanzanyalı öğrenci sayısında kayda değer bir artış gözlenmektedir. 2023 yılı itibariyle aktif burslu öğrenci sayısı 220, mezun sayısı ise 400’ün üzerindedir (YTB, 2023). Bu öğrenciler, çoğunlukla İstanbul, Ankara, Konya ve Bursa gibi şehirlerde lisans, yüksek lisans ve doktora seviyelerinde eğitim almaktadır.

Öğrenciler en çok ilahiyat, tıp, mühendislik, uluslararası ilişkiler ve eğitim bilimleri gibi alanları tercih etmektedir. Bu alanlardaki eğitim, Tanzanya’nın ihtiyaç duyduğu uzmanlık alanlarıyla da örtüşmekte ve Türkiye mezunlarının ülkelerine döndüklerinde çeşitli kamu ve özel sektör görevlerinde yer almalarını sağlamaktadır.

Türkiye’de eğitim gören Tanzanyalı öğrencilerin oluşturduğu mezun ağları, iki ülke arasındaki kültürel ve akademik ilişkilerin kurumsallaşmasında büyük rol oynamaktadır. “Türkiye Mezunları Derneği” çatısı altında düzenlenen faaliyetler, bu ağın aktif tutulmasına katkı sağlamaktadır.

Elde edilen bu veriler, Türkiye-Tanzanya eğitim iş birliğinin son yıllarda kurumsal ve toplumsal düzeyde geliştiğini göstermektedir. Ancak hâlen daha güçlü görünürlük, sistematik veri paylaşımı ve karşılıklı tanınırlık alanlarında eksiklikler bulunmaktadır.

6. Sorunlar, Fırsatlar ve Görünürlük Sorunu

Türkiye ile Tanzanya arasında eğitim alanında kurulan iş birlikleri son yıllarda belirli bir ivme kazanmış olsa da bu ilişkilerin sürdürülebilirliği ve görünürlüğü açısından bazı temel sorunlar hâlen varlığını sürdürmektedir. Öte yandan, bu sorunların giderilmesi durumunda iki ülke arasındaki eğitim diplomasisinin çok daha etkili bir araca dönüşme potansiyeli bulunmaktadır.

6.1. Kurumsal Koordinasyon Eksikliği

Türkiye'nin Tanzanya'da eğitim alanındaki faaliyetleri farklı aktörler üzerinden yürütülmektedir: Maarif Vakfı, YTB, Yunus Emre Enstitüsü, TİKA, sivil toplum kuruluşları ve çeşitli dini yapılar. Bu çok aktörlü yapı her ne kadar çeşitlilik ve esneklik sunsa da yeterince güçlü bir koordinasyon mekanizmasının olmaması faaliyetlerin birbirinden kopuk yürütülmesine sebep olmaktadır. Eğitim politikalarının daha stratejik bir bütünlük içinde yürütülmesi gerekmektedir.

6.2. Görünürlük ve İletişim Zayıflığı

Türkiye’nin Tanzanya’daki eğitim faaliyetleri yerel kamuoyunda ve uluslararası alanda yeterince tanıtılamamaktadır. Örneğin Maarif Vakfı’nın okulları Tanzanya’da binlerce öğrenciye hizmet veriyor olsa da bu faaliyetler medya, akademi ve kamu diplomasisi kanallarında sınırlı düzeyde yer bulmaktadır. Oysa Türkiye’nin eğitim diplomasisini sadece sahada değil, söylem düzeyinde de inşa etmesi gerekmektedir (Nye, 2004).

6.3. Yerel Eğitim Sistemine Uyum Sorunu

Bazı Türk eğitim kurumları, Tanzanya'nın müfredat sistemine tam olarak uyum sağlayamadığı için yerel makamlarla zaman zaman uyuşmazlıklar yaşayabilmektedir. Tanzanya Eğitim Bakanlığı'nın beklentileriyle uyumlu içeriklerin üretilmesi, yerel öğretmenlerin sisteme entegre edilmesi ve Tanzanya kültürüne duyarlı pedagojik uygulamaların geliştirilmesi bu alandaki sorunların giderilmesi açısından önemlidir.

6.4. Fırsatlar ve Potansiyeller

Tüm bu sorunlara rağmen Türkiye-Tanzanya eğitim ilişkileri açısından ciddi fırsatlar da söz konusudur. Tanzanya, nüfusunun büyük bölümü genç olan ve eğitim altyapısında hâlen önemli eksiklikler barındıran bir ülkedir. Bu da Türkiye için hem sosyal yatırım hem de stratejik ortaklık açısından ciddi bir potansiyel sunmaktadır. Ayrıca Tanzanya’da Türkiye’ye dair olumlu bir kamuoyu algısı mevcuttur. Bu algı, doğru diplomatik araçlarla beslenirse uzun vadeli güvene dayalı ilişkiler kurulabilir.

Tanzanyalı mezunların kendi ülkelerinde görev alması, Türkiye markasını akademik ve sosyal çevrelerde temsil etmesi, bu iş birliğinin organik bir biçimde yayılmasına zemin hazırlamaktadır. Dolayısıyla hem devlet hem de sivil toplum aktörlerinin bu potansiyeli görerek daha bütüncül bir eğitim diplomasisi stratejisi geliştirmesi gerekmektedir.

7. Gelecek Perspektifi ve Stratejik Öneriler

Türkiye ile Tanzanya arasındaki eğitim ilişkileri, sadece iki ülkenin karşılıklı çıkarlarını değil aynı zamanda küresel ölçekte adil ve çok kutuplu bir dünyanın inşasına dair sembolik bir değer de taşımaktadır. Bu bağlamda, Türkiye'nin Tanzanya’da yürüttüğü eğitim faaliyetlerinin daha kurumsal, görünür ve etkili hale gelmesi için bazı stratejik öneriler geliştirmek mümkündür.

7.1. Eğitim Diplomasisinin Kurumsallaştırılması

Türkiye’nin Tanzanya’daki eğitim faaliyetlerini yöneten kamu kurumları ile sivil toplum aktörleri arasında daha etkin bir eşgüdüm mekanizması kurulmalıdır. Özellikle Maarif Vakfı, YTB, Yunus Emre Enstitüsü ve TİKA gibi kurumların ortak stratejik hedefler etrafında senkronize çalışması bu faaliyetlerin etkisini artıracaktır.

7.2. Ortak Eğitim Projeleri ve Akademik İş Birlikleri

Tanzanya’daki üniversiteler ile Türkiye’deki yükseköğretim kurumları arasında ikili iş birlikleri, öğrenci ve öğretim üyesi değişim programları, ortak araştırma projeleri ve bölgesel eğitim sempozyumları düzenlenmelidir. Bu tür bilimsel temaslar, yalnızca bireyler arası değil, kurumlar arası kalıcı ilişkiler kurulmasına da zemin hazırlar (Altbach & Knight, 2007).

7.3. Mezun Ağlarının Güçlendirilmesi

Türkiye'de eğitim almış Tanzanyalı mezunların oluşturduğu ağlar hem kültürel hem de diplomatik açıdan önemli bir kaynaktır. Bu ağların etkinliği artırılmalı, dijital platformlar üzerinden sürdürülebilir etkileşim imkânları sağlanmalı ve bu mezunlar Türkiye'nin Tanzanya’daki "doğal elçileri" olarak desteklenmelidir. Türkiye Mezunları Derneği bu konuda daha aktif hale getirilebilir.

7.4. Eğitim İçeriklerinin Yerelleştirilmesi

Tanzanya’da faaliyet gösteren Türk okullarının ders içerikleri, yerel kültürle daha fazla entegre hale getirilmelidir. Hem Tanzanya Eğitim Bakanlığı ile iş birliği yapılmalı hem de müfredat geliştirme süreçlerine Tanzanyalı eğitimciler daha fazla dahil edilmelidir. Ayrıca yerel öğretmenlerin yetiştirilmesine yönelik pedagojik formasyon programları geliştirilmelidir. Bu noktada Hüdayi Vakfının öğretmen yetiştiren eğitimci eğiten kurumları çok önemlidir.

7.5. Kamu Diplomasisinin Güçlendirilmesi

Tanzanya’daki Türkiye merkezli eğitim faaliyetlerinin uluslararası platformlarda daha fazla tanıtılması sağlanmalıdır. Medya içerikleri, belgeseller, mezun hikâyeleri ve saha raporları yoluyla bu çalışmalar kamuoyuna açık hale getirilmeli; eğitim diplomasisi görünür kılınmalıdır. Bu bağlamda Afrika odaklı bir kamu diplomasi vizyonu inşa edilmelidir.

Bu öneriler hayata geçirildiğinde Türkiye-Tanzanya eğitim ilişkileri, sadece iki ülke arasındaki kültürel yakınlaşmayı değil, aynı zamanda Afrika kıtasının kalkınmasına katkı sunan bir model haline gelebilir.

8. Sonuç

Türkiye ile Tanzanya arasındaki eğitim ilişkileri, son yıllarda önemli bir gelişim süreci içindedir. Her ne kadar diplomatik ilişkiler zaman zaman durağan bir seyir izlemiş olsa da, özellikle Maarif Vakfı, Yunus Emre Enstitüsü ve Türkiye Bursları gibi kurumlar aracılığıyla kurulan eğitim diplomasisi, bu ilişkilerin yeni bir boyut kazanmasını sağlamıştır. Bunun yanında, Türkiye merkezli sivil toplum kuruluşları ve dini cemaatlerin Tanzanya’daki faaliyetleri devlet dışı ama stratejik öneme sahip bir etkileşim alanı yaratmıştır.

Tanzanya'da faaliyet gösteren Türk okulları, binlerce öğrenciye hizmet sunmakta; Türkiye’de eğitim gören Tanzanyalı öğrenciler ise kendi ülkelerinde Türkiye ile kalıcı ilişkiler kurabilecek birer kültür elçisi konumuna gelmektedir. Ancak tüm bu gelişmelere rağmen Türkiye-Tanzanya eğitim ilişkileri henüz arzu edilen görünürlük düzeyine ulaşamamıştır. Kurumsal koordinasyon eksikliği, içerik uyumsuzlukları ve kamu diplomasisindeki zayıflık, bu alandaki en belirgin sorunlar arasında yer almaktadır.

Bu noktada hem devlet kurumlarının hem de sivil toplumun daha stratejik adımlar atması; eğitim diplomasisini bir kamu politikası olarak ele alması büyük önem taşımaktadır. Türkiye’nin Tanzanya’da yürüttüğü eğitim faaliyetleri yalnızca bu iki ülke arasında değil, Afrika kıtasında da sürdürülebilir kalkınma ve kültürel etkileşim açısından örnek teşkil edebilir. Gelecek dönemde bu ilişkilerin daha kurumsal, görünür ve etkili bir yapıya kavuşması, her iki taraf için de önemli kazanımlar doğuracaktır.

Kaynakça

• Altbach, P. G., & Knight, J. (2007). The Internationalization of Higher Education: Motivations and Realities. Journal of Studies in International Education, 11(3–4), 290–305. https://doi.org/10.1177/1028315307303542
• Kirişci, K. (2012). The transformation of Turkish foreign policy: The rise of the trading state. New Perspectives on Turkey, 40, 29–57.
• Maarif Vakfı. (2023). Afrika Raporları ve Faaliyet Bültenleri. https://www.maarifvakfi.org
• Nye, J. S. (2004). Soft Power: The Means to Success in World Politics. Public Affairs.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2023). Türkiye-Tanzanya Siyasi İlişkileri. https://www.mfa.gov.tr/turkiye-tanzanya-siyasi-iliskileri.tr.mfa
• Yunus Emre Enstitüsü (YEE). (2022). Faaliyet Raporu - Afrika Programları. https://www.yee.org.tr
• Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB). (2023). Türkiye Bursları 2023 Raporu. https://www.turkiyeburslari.gov.tr