Sicilyalı Mehmed Ağa'nın 45 yıl boyunca başta Fransa sarayı olmak üzere Avrupa'nın değişik saraylarında hafiyelik faaliyetleri yaptığından daha önceden bahsetmiş ve yazdığı mektupların ölümünden çok sonra Fransa'da yaşadığı evin yıkılması esnasında döşeme altlarından ve duvar içlerinden tomarlar halinde çıkınca bulunan bu belgelerin de Fransızlar tarafından tercüme ettirilmesiyle kitap haline geldiğine değinmiştik. Mektuplarda yer yer olan anlam kaymaları Mehmed Ağa tarafından kaleme alınan eski Türkçe metinlerin önce Fransızcaya oradan da İngilizceye çevrildikten sonra bizim tarafımızdan tekrardan günümüz Türkçesine çevrilmesinde oluşan hatalardan kaynaklanmaktadır. Bu mektuplardan örnekler sunmaya kaldığımız yerden devam ediyoruz.

On ikinci mektup

 

Mehmed Paşa'ya (*)

Kraliçe hiç beklenmedik bir anda çocuk sahibi oldu; bu durum sarayda, özellikle de bunca yıllık evliliğin ardından baba olacak olan Kral'da büyük bir sevinç yarattı.

 Mısır okullarında astroloji eğitimine kendini bu kadar uzun süre adamış olan sen, yine en gizli şeyleri sana keşfeden bu ilahi sanatın mesleğini yapıyorsun; göklerin kitabında yıldızların sürdüğü izi çok iyi okuyan, yıldızların doğuş ve kayboluş anlarını, bu iki zaman arasındaki aralıkları ve hareketlerini hızlandıran, tanımlayan ya da yavaşlatan nedenleri bulan; insanların en gizli sırlarına nüfuz eden ve kıtlık mevsimlerini, gemi kazalarının, zaferlerin ve savaş kayıplarını bilen sen: Allah vergisi olarak kâinatın sırlarının büyük yorumcusu, Ebu Mazhar ve Ptolemy'den daha bilge olan sen, bu emzirmenin ne olacağını ve doğacak olan bu çocuğun iki yüz yetmiş aydan fazla bir süredir oluşmakta olduğu doğru mu?

Tabiat, tüm yaratıkların en mükemmeli olan insanı oluştururken tüm gücünü kullanır. Ancak, bu işçiliği bitmeden önce olduğu gibi bittikten sonra da yok etmek için küçük bir düşüş yeterlidir.

Pek çok insanın doğacak çocuğun cinsiyetini ve yaşamını sorguladığını duydum.

 Saray'da, Paris'te ve tüm krallıkta konuşulanlar artık savaşlardan, barış görüşmelerinden ya da donanma hazırlıklarından ibaret değil; hepsi kadınların yatağa getirilmesi üzerine tartışıyor.

 Kısa bir süre içinde Hıristiyan âleminde ve hatta kraliçe düşük yapmazsa bizim aramızda da başka akıl yürütmeler olacaktır; Fransa diğer krallıklar arasında Borbone'un insanlar arasında olduğundan daha az önemli değildir. Ailenin bu koluna tacı getiren Dördüncü Harry çok cesur bir prensti ve eğer görecek kadar uzun yaşarsak torunlarının, ailelerinin reisi kadar cesur olup olmayacaklarını elbette göreceğiz.

Sana gelince, eğer bu Kraliçe bir Prens tarafından mutlu bir şekilde yatağa atılırsa, seni oyalayacak ve yeteneğini kullanacak bir yerin olacak. Bu arada, yalnızca günleri ve saatleri değil, en küçük dakikaları da işaretleyeceğim; öyle ki, normalde insanların eğilimlerini düzenleyen gezegenlerin durumuna bakarak, uzun zamandır beklenen bir Prens'in kendi işlerini ve dolayısıyla başkalarının işlerini nasıl düzenleyeceğini bilebilesiniz.

 Bu güzel gezegen bize görüneli kırk dokuz Gün oldu ve soğuk o kadar şiddetli ki büyük bir nehir olan Sen'in sularını buza dönüştürdü. Bu etkileri olağanüstü olarak görmeyin; burada yeterince sık oluyor, çünkü günler en kısa olduğunda, soğuk en şiddetlidir. Bu iklimin çok değişken olduğunu biliyorsunuz. Çok kısa bir süre içinde yağmur, dolu, kar ve korkunç rüzgârlar yağdığını ve hemen ardından havanın güzelleşip dinginleştiğini sık sık gördüm. İklimin bu dengesizliğinin avantajları vardır; çünkü güzel hava uzun sürmezse, kötü hava da daha kısa sürer.

 Mektubumu aldıktan sonra sana gönderdiğim haberleri Sadrazam'a iletirken, yaptığım değerlendirmeleri ona söylemeden geçme.

Beni sev ve yıldızlara benim her daim sadık kalıp kalmayacağını ve bunun zorla mı yoksa güzellikle mi olacağını bilmek için sor.

Kendime gelince, sizi temin ederim ki, kalbimin eğilimine uyarak, size borçlu olduğum sadakati koruyacağım.

 

Paris, 1638 yılı ikinci ayin 28’i

(*) Mehmed Paşa'nın lakabının ne olduğu tam olarak anlaşılmadığından mektubun yazıldığı kişinin hangi Mehmed Paşa olduğu bir muamma olarak kalmaktadır.

 

On üçüncü mektup

Viyana'daki Karga'ya.

Kaymakam, Fransa kralının, Condé Prensi'nin büyük oğlunun ve Kardinal Richlieu'nun resimlerini derhal göndermemi emretti. Bu resimleri, zamanımızın en iyi ressamlarından biri olarak kabul edilen bir İtalyan ressama orijinallerinden kopya ettirdim.

 Bu üç baş, tüm Avrupa'nın olmasa bile Fransa'nın en önemli başlarıdır. Birincisi, büyük ve güçlü bir krallık olması nedeniyle, bugün diğerlerinden daha gösterişlidir. İkincisi, asaleti ya da kraliyet kanı ve olağanüstü cesareti nedeniyle, üçüncüsü ise zorluklarla dolu bir nazırlıkta akıllıca davranışıyla olduğu gibi, rezilliklerin ve cezaların mutlak efendisi olmasıyla önemlidirler.

 Bu resimler sana eksiksiz ve iyi durumda teslim edilir edilmez, sana gönderdiğim çaşıta , benden sana sunacağı mektupta içerdiği meblağı öde. Bunu yaptıktan sonra, zaman kaybetmeden paketi Konstantiniyye'ye gönder ve kaymakama ulaştır.

Sana yalvarıyorum, emekliliğimle ilgili işleri öyle bir düzene sok ki, ödeme yapılmasını istememe gerek kalmasın. Bana yardım için ne emrediyorsan hemen gönder. Dünyada hiçbir şey bana istemek zorunda kalmak kadar korkunç gelmiyor.

 

Sadece altı günlük param kaldı ve çiğ ot ve sudan başka bir şey yiyemeyeceğim. Burada nezaket ve hoşgörülü davranışlar dışında her şey çok pahalıya satılıyor. Yaşamalıyım, giysilerim olmalı ve saraya gitmeliyim; bütün bunlar için ekmek, pelerin ya da giysi ve araba kirası gerek.

Şu anda isteklerimi biliyorsun, beklentilerimin beni üzmesine izin verme. Hizmetlisine yardım etmezsen Mehmed’i değil, sultanımızı incitmiş olursun.

Yüce Allah beni unutmazsan hayatını korusun ve insanların susuzluklarını gidermek için her zaman şarap içmedikleri bir ülkede sana ayık kalma lütfunu versin.

 

Paris, 1638 yılının üçüncü ayının 28'i.