Sudan'da HDK'nin Faşir'e girmesinin ardından katliam iddiaları gündeme geldi
Sudan'da ordu ve müttefik güçlerin, Hızlı Destek Kuvvetlerinin (HDK) yoğun saldırılarının ardından Faşir şehrinden çekilmesiyle HDK'nin şehirde sivillere yönelik 'katliama varan' suçlar işlediği öne sürülüyor.
Faşir, doğu Afrika ülkesi Sudan'ın batısındaki Kuzey Darfur eyaletinin merkezi olmasının yanı sıra Darfur bölgesinin idari merkezi konumunda.
Faşir'i Mayıs 2024'ten bu yana sıkı bir kuşatma altında tutan HDK, son günlerde şehre 5 ayrı cepheden saldırarak kontrolü ele geçirmeye çalıştı ve 26 Ekim'de ordunun Faşir'deki 6. Piyade Tümeni Komutanlığını ele geçirdiğini açıkladı.
Sudanlı aktivist Maha Bakhit, Haliç Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümünden Dr. Serhat Orakçı ve Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Araştırmacısı Dr. Tunç Demirtaş, AA muhabirine, son günlerde Faşir'de yaşanan gelişmeleri değerlendirdi.
Bakhit, Sudan'da yaşanan 'faciaların' dünya kamuoyu tarafından ilgi görmediğini belirterek Faşir'in HDK tarafından 2 yıla yakın süredir kuşatıldığını ve oradaki sivillere yönelik 'katliamlar ve tecavüzler' yapıldığını anlattı.
'Dünden beri (Faşir'den) bize ulaşan görüntüler, gerçekten insanın kaldırabileceği görüntüler değil.' diyen Bakhit, insanların Sudan'da 2023'ten bu yana devam eden savaş hakkında bilgi sahibi olmadığını ifade ederek medyanın 'zalim bir sektör' olduğunu ve Sudan'daki krizi 'hiçbir şekilde' yansıtmadığını savundu.
Bakhit, Faşir'e 2 yıla yakın süredir hiç yemek girmediğini, temiz su ve insani yardımların HDK tarafından engellendiğini dile getirerek HDK'nin Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından desteklendiğini ileri sürdü.
Faşir'in Darfur bölgesinin en büyük ve en önemli sehirIerinden biri olduğuna işaret eden Bakhit, ordunun bir şekilde bu şehri tekrar almaya çalışması gerektiğini vurguladı.
Bakhit, 'Dış güçlerin desteklediği milislerin Sudan'a yönelik yapmış olduğu bir savaş karşısında güçlü bir şekilde durmamız gerekiyor.' dedi.
- 'Çok korkunç bir şekilde insanların öldürüldüğü sahneler var'
Dr. Serhat Orakçı da HDK'nin, daha önce kontrol ettiği Batı Darfur eyaletinin merkezi Cuneyne'de 'çok büyük bir katliam yaptığını ve binlerce insanı öldürdüğünü' söyleyerek 'Bir nevi toplu ölüm gibi yani soykırım içerisine girebilecek eylemlerde bulundular.' ifadesini kullandı.
Buna benzer bir durumun Faşir şehrinde yaşanmaya başlandığının altını çizen Orakçı, '(Faşir'den) Gelen görüntüler de burada çok ciddi katliamların yapıldığını gösteriyor maalesef. İnsan hayatını hiçe sayan çok korkunç bir şekilde insanların öldürüldüğü sahneler var.' diye konuştu.
Orakçı, HDK'nin kendisinden hesap soracak herhangi bir mekanizma olmadığı için bu 'katliamlar ve kıyımları' yaptığını ifade etti.
Faşir'deki son olayların yeni bir göç hareketlerine yol açtığını aktaran Orakçı, konuşmasını şöyle sürdürdü:
'Sonuçta orada güvensiz hisseden insanlar bir şekilde daha güvenli yerlere geçmek için yollara düşüyorlar ve muhtemelen bugünden itibaren büyük göç kafileleri oradan Çad'a doğru ya da daha güvenli yerlere doğru gidecekler.'
- 'Yeni bir katliam dalgası'
SETA Araştırmacısı Tunç Demirtaş da Faşir'de yaşananları, 'HDK'nin yapmış olduğu yeni bir katliam dalgası' olarak nitelendirerek Faşir'in, kritik bir öneme sahip olduğunu dile getirdi.
'Burada uzun zamandır bir insan hakları ihlali işlenmesi söz konusu. Bugünlere geldiğimizde bu ihlallerin çok daha fazla ileri boyutlara taşındığını görüyoruz.' diyen Demirtaş, ne insan hakları ne uluslararası hukuk ne de savaş hukukuna dayalı herhangi bir durum gözetilerek eylemlerin yapıldığını vurguladı.
Demirtaş, 'Esirlerin kurşuna dizilmelerini görebiliyoruz özellikle son günlerde. Bu, sadece Faşir'de değil, aynı zamanda HDK'nin kontrol etmiş olduğu diğer bölgelerde. Bunlar, etnik temizliğin yapıldığını da ortaya koyuyor.' dedi.
Faşir'in Darfur bölgesinin en önemli ve en kilit noktalarından biri olduğuna dikkati çeken Demirtaş, şunları kaydetti:
'Faşir, ülkenin doğusuyla batısını birbirine bağlayan önemli bir stratejik noktayı ifade ediyor. Faşir'in düşmesi söz konusu olursa eğer Darfur'un tamamen HDK'nin eline geçme durumu söz konusu olur ve savaşın stratejik ekseninin kayma durumu yine aynı şekilde karşımıza çıkar ve fiili bölünmeyi kalıcılaştırma yönünde bir durum ortaya çıkarabilir.'
Demirtaş, Faşir'in düşmesi durumunda HDK tarafından daha fazla insan hakları ihlallerinin ve 'etnik temizliğin' yapılabilme riskinin de büyüyeceğini belirterek 'Bugün gördüğümüz üzere infazların, zorla yerinden edilmelerin ve etnik temizlik iddialarının çok daha sistematik hale geleceğini ifade edebiliriz.' değerlendirmesini yaptı.
- 'Dünya bunu görmesine rağmen konuşmuyor'
Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, dün, Faşir'de görevli komuta kademesinin, şehrin ve sivillerin sistematik olarak tahrip ve ölüme maruz kaldığını gördüğünü, bundan dolayı şehirdeki ordu komutanlığı ve müttefik güçlerin, şehri terk etmeleri gerektiği yönünde karar aldığını, kendilerinin de bu kararı onayladıklarını bildirdi.
Burhan, 'Vatandaşlarımızı daha fazla yıkımdan korumak için emniyetli bir bölgeye çekilmelerini sağladık.' diye konuştu.
'Şehitlerimizin hesabını sorma kararlılığındayız. Faşir'deki kardeşlerimize yapılanların hesabını sorma azmindeyiz.' ifadelerini kullanan Burhan, 'Faşir'de işlenen suçlar ve Sudan'ın diğer tüm bölgelerinde daha önce işlenen suçlar, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarına aykırı bir şekilde, uluslararası norm ve teamüller ihlal edilerek gerçekleştiriliyor. Dünya bunu görmesine rağmen konuşmuyor ve kimse hesap vermiyor.' dedi.
Sudan Doktorlar Ağından dün yapılan açıklamada, 'HDK, Kuzey Darfur'un merkezi Faşir kentinde vahşi bir katliam gerçekleştirdi.' ifadesi kullanıldı. Açıklamada, HDK'nin 'silahsız sivilleri öldürerek etnik temizlik suçu işlediği' öne sürüldü.
- 'Ölü sayısı onlarca kişiyi aştı'
Ağın sahadaki ekiplerinden gelen bilgilere göre, bölgede tam bir güvenlik kaosu yaşandığı için etkilenen alanlara ulaşmanın son derece zor olduğu ve 'ölü sayısının onlarca kişiyi aştığı' iddia edildi.
Sosyal medyada paylaşılan ve HDK mensuplarınca çekilen görüntülerde sivil kıyafetli insanların öldürüldüğü, işkence edildiği, aşağılandığı veya göçe zorlandığı yer alıyor.
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Ofisi, Sudan'da 30 ayı aşkın süredir orduyla çatışan Hızlı Destek Kuvvetlerini (HDK), ülkenin Kuzey Darfur ve Kuzey Kurdufan eyaletlerinde vahşet uyguladığına dair endişe verici raporlar aldıklarını bildirdi.
HDK'nin, Faşir ve Bara şehirlerinde önemli toprak kazanımları elde ettiği belirtilen açıklamada, 'Son günlerde kuşatma altında bulunan Kuzey Darfur'daki Faşir şehrinin büyük bir bölümünün kontrolünü ele geçiren HDK'nin, yargısız infazlar da dahil vahşet uyguladığına dair çok sayıda endişe verici rapor alıyoruz.' denildi.
BM Uluslararası Göç Örgütü (IOM) ise son iki günde Faşir kentinde yaklaşık 26 bin kişinin yerinden edildiğini bildirdi.