Lübnan'da Cumhurbaşkanı Avn'ın 'İsrail ile müzakere çağrıları' tartışılıyor
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın, ülkenin içinde bulunduğu durumdan çıkış yolu olarak İsrail ile dolaylı müzakereleri işaret etmesi farklı görüşlerin ortaya çıkmasına neden olurken, müzakereler konusunda sessizliğini koruyan İsrail ise ateşkese rağmen Lübnan'ın güneyine yönelik saldırılarını sürdürüyor.
İsrail saldırılarının sürdüğü bir dönemde Cumhurbaşkanı Avn'ın Tel Aviv ile dolaylı müzakere çağrıları, Lübnan gündemindeki yerini koruyor.
Diyalog ve diplomasinin 'ulusal çıkarların korunmasında tek yol olduğunu' düşünen Avn, ülkesinin İsrail ile müzakereden başka seçeneği bulunmadığı görüşünü savunuyor.
Buna karşılık, ülkede silahların sadece devletin tekelinde toplanmasının tartışıldığı bir dönemde Hizbullah, Avn'ın çağrılarına zıt bir tutum sergiliyor.
Hizbullah, 6 Kasım'da yaptığı açıklamada, İsrail'in ihlallerine karşı 'ulusal bir tutum' sergilenmesi çağrısında bulunarak Kasım 2024'te imzalanan ateşkes anlaşması çerçevesi dışında Tel Aviv'le yeni bir siyasi müzakereye gidilmemesi gerektiğini belirtti.
Ayrıca Hizbullah, silahlarını teslim etmeye de karşı çıkıyor.
Lübnan'da silahların devletin tekeline alınması gündemiyle 5 Ağustos'ta düzenlenen Bakanlar Kurulu, orduya 'silahların yıl sonuna kadar toplanmasına dair bir plan hazırlama' görevi vermişti.
İsrail, Avn'ın müzakere çağrılarına henüz olumlu yanıt vermezken aksine ABD arabuluculuğunda Hizbullah ile imzalanan ateşkesi ihlal etmeyi sürdürüyor.
Ateşkesi 4 bin 500'den fazla kez ihlal eden İsrail ordusu, son haftalarda da Lübnan'ın güneyine yönelik hava saldırılarını yoğunlaştırdı.
- 'Ateş altında müzakere'
Siyasi uzman ve yazar Gassan Rifi, müzakereler konusunda AA muhabirine yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Avn'ın 'İsrail'e güvenilemeyeceğini çok iyi bildiğini' belirterek Avn'ın müzakere çağrılarının 'Lübnan'ı dayatmalardan korumaktan kaynaklandığını söyledi.
Müzakere çağrılarının hedefinin, baskılara boyun eğmeden ülke lehine tavizler koparmak olması gerektiğini vurgulayan Rifi, 'Bugün gündemde olan şey ateş altında müzakeredir. Bu da koşullar netleşmeden kabul edilirse bir tür teslimiyet anlamına gelir.' değerlendirmesinde bulundu.
Rifi, Cumhurbaşkanı Avn ile Meclis Başkanı Nebih Berri arasında ABD ve Fransa öncülüğünde kurulan Ateşkesi Denetleme Komitesi aracılığıyla İsrail ile dolaylı müzakere konusunda 'zımni mutabakat ve koordinasyon' bulunduğunu ifade etti.
Taraflar arasındaki sorunların müzakere edilmesi için İsrail saldırılarının son bulması gerektiğini vurgulayan Rifi, 'İsrail kademeli olarak (Lübnan topraklarından) çekilmeye başlamalı. Komite ihtilaflı konuları ele almalı. Nihai hedef, 1701 sayılı Birleşmiş Milletler kararının tam uygulanması ve kalıcı ateşkes olmalı.' diye konuştu.
- 'ABD baskısına yanıt'
Gazeteci ve araştırmacı Vail Necim ise 'Cumhurbaşkanı Avn'ın müzakere çağrılarının, artan ABD baskısı sonucu yapıldığını düşünüyorum.' dedi
Necim'e göre Washington Lübnan'ı, kara sınırlarının belirlenmesi ve ateşkesin kalıcı hale getirilmesi için İsrail'le doğrudan veya dolaylı görüşmelere zorluyor.
'ABD, ateşkesin uygulanmasının tüm silahların devletin elinde toplanmasını da kapsadığını düşünüyor. Bu, işgale karşı direnen gruplardan silahlarını alma anlamına geliyor.' diyen Necim, bu yaklaşımın 'İsrail'i caydırmaktan çok, ABD'nin güneydeki vizyonunu hayata geçirmeyi amaçladığını' belirtti.
Necim, Lübnan'ın askeri caydırıcılık kapasitesinin sınırlı olduğuna dikkati çekerek '(Lübnan'ın) Dolayısıyla diplomasiye yönelmekten başka seçeneği yok. Ancak bu süreci Arap ve uluslararası bağlantılarını kullanarak İsrail'e baskı aracı haline getirmesi gerekiyor.' ifadelerini kullandı.
- 'Müzakerelerin başarısı, Hizbullah'ın onayına bağlı'
Gazeteci yazar Alan Serkis ise İsrail ile müzakerenin geçmişte 'yasak bir konu' olarak görüldüğünü belirterek 'Ancak sahadaki son gelişmeler ve direniş ekseninin gerilemesi, bu seçeneğin artık ciddi şekilde tartışılmasına neden oldu.' görüşünü dile getirdi.
Serkis, müzakerelerin başarılı olmasının, 'Hizbullah'ın onayı ve müzakerelerin sonucunu kabul etmesine' bağlı olacağını kaydetti.
İsrail'in, Lübnan ile müzakerelerin doğrudan mı yoksa dolaylı mı olacağı konusunda ABD tarafının da henüz yanıt vermediğine işaret eden Serkis, bu gecikmenin savaş ihtimalini 'canlı tuttuğunu' savundu.