İngiltere Dışişleri Bakanı Lammy'den Çin'e "Aramızda demir perde olmamalı" mesajı
Eski Başbakan Rishi Sunak liderliğindeki Muhafazakar Parti hükümetinin Mart 2023'te güncellediği "Güvenlik, Savunma, Kalkınma ve Dış Politika Bütünleşik Strateji Belgesi"nde Çin'in hem güvenlik hem değerler bakımından İngiltere'nin görmeyi istediği uluslararası düzene "çağı tanımlayan bir meydan okuma" oluşturduğu belirtilerek, Çin'e yönelik yaklaşımın "değişerek ilerlemesi"nin gerektiği vurgulanmıştı.
İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, Çin'deki temaslarında son yıllarda ikili ilişkileri giderek bozulan iki ülke arasında yapıcı diyaloğun geliştirilmesini ve işbirliğinin derinleştirilmesini istediklerini belirtti.
İngiliz Bakan Lammy, dün Pekin'deki temasları kapsamında Başbakan Yardımcısı Ding Şüeşiang ve Dışişleri Bakanı Vang Yi ile bir araya geldi.
Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre Lammy, Vang ile görüşmesinde İngiltere ve Çin'in geniş ortak çıkarlara sahip olduğunu vurgulayarak, "Aramızda demir perde olmamalı." ifadesini kullandı.
İngiltere'nin Tayvan konusunda Çin ile diplomatik ilişkilerini kurarken verdiği taahhütlere bağlı olduğunu dile getiren Lammy, bu politikaya bağlı kalmayı sürdüreceklerini vurguladı.
Çinli Bakan Vang da dünyanın benzersiz meydan okumalarla karşı karşıya bulunduğu bir dönemde büyük güçler arasındaki rekabetin küresel meselelere hakim olmaması gerektiğinin altını çizerek, İngiliz İşçi Partisi hükümetinin Çin ile uzun vadeli, istikrarlı ve stratejik ilişkiler geliştirme girişimini olumlu karşıladıklarını belirtti.
Çin'in İngiltere ile ticaret, finans, yeşil kalkınma, bilim ve teknoloji, sağlık ve eğitim alanlarında işbirliğine hazır olduğunu kaydeden Vang, tarafların birbirlerinin kaygılarına saygı göstermesi ve işbirliğine yönelik olumlu atmosfer yaratmak üzere eşitlik temelinde diyalog kurmasının gereğine işaret etti.
- "Tayvan ve Hong Kong, Çin'in iç işleridir"
Vang, İngiltere'nin, Çin'in eski İngiliz sömürge yönetimi olan Hong Kong'da korumaya söz verdiği özerk yönetim yapısını aşındıran adımlarına ve Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan'ın durumuna dair kaygılarına ilişkin, "Tayvan ve Hong Kong, Çin'in iç işleridir. Ülkelerin birbirlerinin iç işlerine karışmaması, uluslararası ilişkilerin temel normudur." değerlendirmesinde bulundu.
Lammy, Başbakan Yardımcısı Ding ile görüşmesinde de yeni İşçi Partisi hükümetinin Çin ile yapıcı diyaloğu güçlendirmeyi, çeşitli alanlarda işbirliğini derinleştirmeyi ve küresel sorunlara ortak yanıtlar aramayı amaçladığını kaydetti.
Ding ise Çin ile İngiltere'nin çıkarlarının "derinden bağlı" olduğunu, iki ülke arasında "istikrarlı" ve "karşılıklı yarar sağlayan" bağlar kurmaya hazır olduklarını dile getirdi.
- İşçi Partisi hükümetinden Çin'i ziyaret eden ilk bakan
İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, iki günlük resmi ziyaret için dün Çin'e gelmişti. İngiliz Bakan, İngiltere'de temmuzda iktidara gelen İşçi Partisi hükümetinden Çin'i ziyaret eden ilk kabine üyesi olmuştu.
İngiliz Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre Bakan Lammy, ülkeye varışında Çin ile İngiltere arasındaki yakın temasların "pragmatik ve gerekli" olduğu mesajını vermişti.
Lammy, "Rusya'nın Ukrayna'daki yasa dışı işgalinden küresel yeşil dönüşüme, gerek ihtilaflı alanlarda gerekse de işbirliğinin İngiltere'nin ulusal çıkarına olduğu alanlarda daha sık ve samimi konuşmalıyız." ifadesini kullanmıştı.
İngiliz Bakan, Pekin temaslarının ardından bugün Şanghay şehrinde Çin'de ve Hong Kong'da faaliyet gösteren İngiliz iş dünyası temsilcileriyle bir araya gelecek.
- İşçi Partisi hükümeti ilişkilerde yeni sayfa hedefliyor
Lammy'nin Çin'deki temaslarında İngiltere'nin son 10 yıldaki Muhafazakar Parti iktidarında giderek bozulan ilişkileri yeniden normalleştirmeyi ve özellikle ekonomik alanda işbirliğini geliştirmeyi hedefliyor.
İngiliz Bakan, Pekin'in ardından bugün Şanghay şehrinde İngiltere'den iş dünyası temsilcileriyle görüşecek.
İngiltere'de Muhafazakar Parti hükümetlerinin, özellikle 2016'da başbakanlığı devralan Theresa May döneminden itibaren ilişkilerinin giderek bozulduğu gözlenmişti. İki ülke arasında Hong Kong'un özerkliğinin ve demokratik kurumlarının aşınması, Sincan ve Tibet'teki insan hakları sorunları başta olmak üzere anlaşmazlıklar giderek derinleşirken üst düzey temaslar azalmıştı.
İngiltere Parlamentosu, 2021'de Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur azınlığa "soykırım" uyguladığına dair kararı kabul etmiş ve aynı yıl İngiliz hükümeti, Çinli telekomünikasyon şirketi Huawei'in ülkede 5G hücresel iletişim altyapısı kurmasını yasaklamıştı.
- Güvenlik endişeleri
İngiltere'de de yakın dönemde Çin'in ülke içindeki faaliyetlerine ve ekonomik güvenliğe ilişkin endişelerin arttığı gözleniyor.
Belgede, "Pekin ile iklim değişikliği gibi sorunlarda işbirliği için ortaklarımızla çalışmayı sürdüreceğiz fakat Çin Komünist Partisinin zorlama ve bağımlılıklar yaratma girişimlerine diğerleriyle birlikte karşı çıkacak, ülkemizi, demokrasimizi ve ekonomimizi koruyacağız." ifadesine yer verilmişti.
İngiltere Parlamentosunun İstihbarat ve Güvenlik Komitesi de Temmuz 2023'te yayımladığı raporda, Çin'in İngiltere'nin ekonomisi, siyaseti, sivil altyapısı ve akademisine nüfuz ederek "devlete karşı topyekun saldırıya giriştiği", İngiliz hükümetinin buna karşı koruma mekanizmaları geliştirmekte yetersiz kaldığı uyarısında bulunmuştu.
Eski Başbakan Rishi Sunak, göreve başladıktan sonra Kasım 2022'de yaptığı konuşmada, Çin ile ilişkilerde "işbirliğinin altın çağının noktalandığını", İngiltere'nin bundan böyle "ekonomik güvenliğe odaklanması gerektiğini" vurgulamıştı.